سازمان مهاجرت بین‌المللی، وابسته به سازمان ملل، اعلام کرد که بیش از ۲۳۰ هزار افغان در ماه ژوئن خاک ایران را ترک کرده‌اند که عمدهٔ آن به صورت اخراج بوده است.
آوند عزیز آقا، سخنگوی سازمان مهاجرت بین‌المللی، روز دوشنبه ۹ تیرماه به خبرگزاری فرانسه گفت: «از اول تا ۲۸ ژوئن ۲۰۲۵، حدود ۲۳۴ هزار نفر از ایران به افغانستان بازگشتند که ۱۳۲ هزار نفر از آن‌ها فقط ظرف هفته ۲۱-۲۸ ژوئن به کشورشان بازگشته‌اند».
او افزود: «در مجموع، از اول ژانویه تا ۲۸ ژوئن امسال، بیش از ۶۹۱ هزار تبعهٔ افغانستان از ایران به کشورشان بازگشته‌اند که ۷۰ درصد آن‌ها اخراج شده‌اند».
تعداد اتباع اخراج‌شدهٔ افغانستان در هفته‌های اخیر به دلیل اعلام مهلت ۱۵ تیرماه توسط ایران برای خروج افرادی که مدارک ندارند، به شدت افزایش یافته است.
منابع افغان گزارش داده‌اند که در چند روز گذشته، روزانه تا ۳۰ هزار نفر به کشورشان بازگردانده شده‌اند، اما در روزهای اخیر این رقم در حدود ۶-۷ هزار نفر باقی مانده است، که مقامات مرزی طالبان و سازمان ملل انتظار دارند قبل از ضرب‌الاجل ایران، رقم یاد شده افزایش یابد.
تصاویر منتشر شده توسط خبرگزاری‌ها، افراد زیادی را در مرکز پذیرش سازمان مهاجرت بین‌المللی در مرز اسلام‌قلعه در استان هرات نشان می‌دهد که منتظر ورود به افغانستان هستند.
سازمان ملل می‌گوید بازگشت‌های اخیر با افزایش قابل توجه خانواده‌ها همراه بوده است، که نه فقط شامل مردان، بلکه همچنین زنان و کودکانی است که با چمدان حامل تمام وسایل و دارایی‌هایشان در لب مرز منتظرند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، بسیاری از این افراد اندوخته کمی دارند و فرصت‌های شغلی چندانی در افغانستان به چشم نمی‌خورد، زیرا این کشور با فقر عمیق و بیکاری بالا دست‌وپنجه نرم می‌کند.
افغانستان اکنون چهارمین سال روند بهبود شکنندهٔ خود پس از دهه‌ها جنگ را پشت سر می‌گذارد.
امیر خان متقی، وزیر خارجه افغانستان، در دیدار با مقام‌های ایرانی نگرانی‌های حکومت طالبان را مطرح کرد و گفت: «باید مکانیسم هماهنگی برای بازگشت تدریجی مهاجران ایجاد شود».
حکومت طالبان که با بحران مالی روبرو است، قادر به مدیریت این موج بازگشتی‌ها نیست. افغانستان در سال‌های اخیر با موج اخراج صدها هزار تبعه دیگر خود از پاکستان نیز روبرو بوده است.
کاهش شدید کمک‌های بین‌المللی نیز سازمان ملل و نهادهای غیردولتی را با چالش روبرو کرده است، و سازمان مهاجرت بین‌المللی می‌گوید که «تنها توانسته است به بخش کوچکی از نیازمندان کمک‌رسانی کند».
افرادی که این سازمان در روزهای اخیر با آن‌ها گفت‌وگو کرده است، فشارهای فزاینده مقام‌های جمهوری اسلامی را دلیل اخراج خود اعلام کرده‌اند و هیچ‌کدام به جنگ ۱۲ روزهٔ بین ایران و اسرائیل به عنوان دلیل ترک ایران اشاره نکرده‌اند.
سامی‌الله احمدی، ۲۸ ساله، هنگام عبور از مرز، برای اولین بار وطن خود، افغانستان، را دید.
او که از وضعیت پیش روی خود در کابل، پایتخت افغانستان، مطمئن نیست، گفت: «من آن‌جا (ایران) به دنیا آمده‌ام. اما وضعیت برای افغان‌ها به‌گونه‌ای است که حتی اگر شما آدم درستکاری باشید یا مدارک معتبر داشته باشید، با احترام با شما رفتار نمی‌کنند».
